# รวมเรื่องต้องรู้ # ก่อนดู Dune: Part Two

เอกภพแห่งดูน มีความซับซ้อน และเอกลักษณ์เฉพาะตัวสูง, ระดับเดียวกับ Lord of the Rings ดังนั้นถึงโดยส่วนตัว ผมจะคิดว่าภาพยนตร์ Dune (2021) ฉบับ...

เอกภพแห่งดูน มีความซับซ้อน และเอกลักษณ์เฉพาะตัวสูง, ระดับเดียวกับ Lord of the Rings

ดังนั้นถึงโดยส่วนตัว ผมจะคิดว่าภาพยนตร์ Dune (2021) ฉบับผกก.เดอนี วีลเนิฟว์

ดัดแปลงบทประพันธ์ ได้ดีเทียบเท่า ไตรภาค LotR ฉบับปีเตอร์ แจ็กสัน

จนวิธีเตรียมตัว ดูภาค 2 ที่เข้าท่าสุด, หนีไม่พ้น ลองรับชม หนังภาค 1 

แต่ด้วยความลึกล้ำ ของผลงานชิ้นนี้, ก็อาจทำให้บางคน ยังหลีกเลี่ยงการประสบ กับความมึนตึ้บไม่ไหว

อย่างไรซะ หากคุณไม่ต้องการ ถอดใจยอมแพ้, หรือก่นด่าสาปแช่ง ภาพยนตร์แนว แอบซึมซับลำบาก

และอยากท้าทายสมอง เปิดประสบการณ์ใหม่, ในโลกที่ต่างออกไป

แต่ยังไม่สะดวก หาหนังสือ และเวลา, เพื่อสัมผัสนิยายอันยาว เกิน 800 หน้า

ผมได้ลองจัดทำ ตัวช่วยขึ้นมา, เป็นบทความนี้

เพื่อให้กระทั่ง คนที่ไม่เคยรับชม หนังภาค 1, อาจสามารถ บึ่งไปยลภาค 2 ได้ทันที

จึงจะไม่เพียง ทบทวนเกี่ยวกับ, พวกเกร็ด ประจำจักรวาลดูน โดยย่นย่อ

แต่ "สปอยล์" เนื้อหา ภาพยนตร์ภาคแรกด้วย (ในแบบที่ไม่เน้น ลงรายละเอียด ของเหตุการณ์)

และมุ่งอธิบายด้าน ความเป็นมาเป็นไป ของสถานการณ์ต่าง ๆ

กับมิติด้าน 'เกมการเมือง' ซึ่งแฝงตรงพื้นหลัง ของเรื่องราว, ประกอบ

พื้นฐานจักรวาล สไตล์รวบรัด

สิ่งที่ต้องทำก่อนอื่น คือจินตนาการตาม, ว่า ณ อนาคต ซึ่งมนุษย์ขยายอารยธรรม ออกสู่อวกาศ

เทคโนโลยีด้าน จักรกลของพวกเขา พัฒนาไปไกล, มีหุ่นยนต์ (ที่ใช้จิตคนควบคุม) คอยเป็นเบ๊ ทำทุกสิ่งให้ 

จนประชาชนมากมาย ติดสบาย เจตจำนงสูญสลาย, กลายเป็นเปิดช่อง ให้ผู้มีอำนาจ (หุ่นยนต์) ในมือกดขี่...

แต่มีหรือเหล่ามนุษย์ โดยทั่วไป, จะยอมสยบต่อ การครอบงำเบ็ดเสร็จโดยง่าย

สิ่งรวมใจทุกคน ฉุดขึ้นลุกฮือพร้อมกัน คือ 'ศาสนา', พวกเขาก่อการปฏิวัติ แลสัมฤทธิ์ผล

ถึงจุดนี้ไม่มีใคร ไม่ตระหนัก, ว่าเราต้องแสวงหา หนทางลดการพึ่งพา พวกเครื่องจักร

จึงเกิดการแข่งขัน ด้านพัฒนาศาสตร์เกี่ยวกับ, วิธีขัดเกลาจิตใจ และร่างกายตามมา

มนุษยชาติ สามารถพิชิต ขีดจำกัดดั้งเดิม, บังเกิด พวกเหนือมนุษย์

ตัวอย่างคือ เมนแทตส์ (Mentats) ซึ่งสมองคำนวณ ประมวลผลข้อมูล, ได้รวดเร็ว ยิ่งกว่าคอมพิวเตอร์

เกิดระบบเดินทาง ข้ามดวงดาวใหม่, ที่ใช้กลไกเฉพาะ ร่วมกับสารจำเพาะชื่อ 'สไปซ์'

เพราะสารเสพติด พิสดารนี่ มีประโยชน์ล้นเหลือ, ด้านขยายศักยภาพ พลังจิต และเพิ่มพูนอายุขัย

พื้นฐานด้านการเมือง การปกครอง

เรื่องราวของ Dune คืออนาคตภายภาคหน้า นับหมื่นปีของพวกเรา

ที่เหล่ามนุษย์ เคยผ่านญิฮาด (Jihad) ต้านเครื่องจักร, เข้าสู่วิถีแห่งการ ฝึกฝน ยกระดับตัวตน

การดิ้นรนเพื่อหลอมรวม ทุกความเชื่อศรัทธา ให้กลายเป็นหนึ่ง (คือผนวกคำสอน ของทุกศาสนา เข้าด้วยกัน) ซึ่งจัดว่าล้มเหลว

รวมถึงเปลี่ยนระบอบ การปกครองคืนสู่, สภาพลัทธิศักดินา

ดาวแต่ละดวง จะมีตระกูลขุนนาง (aristocratic house) เป็นผู้ชี้นำ

และสารพัดบ้าน (ตระกูล) ผู้ครองพิภพนี่ จะอยู่ภายใต้ ท่านจักรพรรดิ (Emperor) อีกที

โดยเรียกสภา ของเหล่าตระกูลใหญ่ (คือมากอิทธิพลหน่อย) ว่าแลนด์สแร็ด (Landsraad)

อ้อ บ้านที่จัดว่าโดดเด่น ด้านอำนาจ ซึ่งคุณต้องจำ, มี 2 ตระกูลนะ

หนึ่งคือ "อะเทรดีส" ของ "ดยุคเลโท" แห่งดาวเปี่ยมน้ำ (คาลาดาน) ที่นโยบายการเมือง พี่แกคือ, ข้าชอบซื้อใจผู้คน

กับสอง "ฮาร์คอนเนน" ของ "บารอน วลาดิเมียร์" แห่งดาวเกดิไพรม์

ผู้โลภมาก จนอ้วนเกินพิกัด, ต้องใช้อุปกรณ์ ต้านแรงโน้มถ่วง ช่วยลอยตัว เกือบตลอดเวลา

ที่แนวทาง ถือบังเหียน ของไอ้เบื๊อกเนี่ย, เน้นลดคุณค่า ความเป็นคน สรรเสริญเงินทอง

4 ขั้วอำนาจหลัก ของจักรวาล

ถ้ามองอย่าง ตรงไปตรงมา, เอกภพดูน มี 3 ขั้วอำนาจหลัก ได้แก่

[1] จักรพรรดิคนปัจจุบัน (ชาดดัมที่สี่ แห่งบัลลังก์สิงโตทองคำ) กับซาดูการ์ (กองทัพส่วนพระองค์ ที่โคตรเก่ง) ของท่าน

[2] สมาพันธ์อวกาศ (สเปซซิงกิลด์) อันผูกขาดวิธี เดินทางข้ามอวกาศ, และคิดค่าใช้จ่าย ชนิดโขกสับ ตามใจชอบ

[3] มหาสมาชิกภาพ (สภาแลนด์สแร็ด) กับกองทหาร ของพวกเขา (ฮาร์คอนเนน กะอะเทรดีส ก็แค่ส่วนหนึ่งของขั้วนี้)

แต่ยังมี เหล่าแม่มด, ซึ่งผู้คนส่วนมาก ไม่ทราบทั้งพลัง และจุดประสงค์แท้จริง ของพวกหล่อน

ภาคีเบเนเจสเซอริท (The Bene Gesserit order) ทั้งโบราณและทรงอิทธิฤทธิ์

พรสวรรค์ (ตามแนวทาง ขององค์กรนี้) มักมาพร้อมสตรีเพศ โดยกำเนิด, สมาชิกจึงมี แต่ผู้หญิง

เบเนฯ วางตัวเป็น ผู้ชักใยเบื้องหลัง ขั้วอำนาจอื่น ๆ

วางหมาก ในเกมการเมือง อย่างระมัดระวัง และยาวนาน, เพื่อบรรลุ เป้าหมายสูงสุด

ทั้ง 4 ขั้วเชื่อมโยงกัน ผ่านบริษัทโชม (CHOAM Company) ที่ค้าขายสารพัดอย่าง, แต่กำไรหลักได้จาก "สไปซ์"

บริษัทโชม อยู่ภายใต้ ผู้ถือหุ้นหลักอย่าง, ชาดดัมที่ 4 & แลนด์สแร็ด

และสเปซซิงกิลด์ & เบเน, แอบทำตัวเป็น หุ้นส่วนด้วย ในทางลับ

ชาดดัม ให้ฮาร์คอนเนน รับสัมปทานเหมืองสไปซ์, ที่หาได้บนดาว แค่ดวงเดียว (ชื่อดูน หรืออาร์ราคิส)

ฮาร์คอนเนนจึงจัดว่า รวยเละเอาการ, แม้ถูกเฟรเมน (ชนพื้นเมือง) ต่อต้าน

และต้องเผชิญ สภาพแวดล้อมแสนทารุณ บนดาวทะเลทราย, ที่เทคโนโลยีเจ๋ง ๆ หลายอย่าง ใช้การอะไร แถวนั้นไม่ได้

เบเนเจสเซอริท

แม่มดแห่งดูน ถ่ายทอดทักษะหลายด้าน แก่สมาชิกของสำนัก

ทั้งด้านสังเกต (อธิบายยาก เอาเป็นว่า ละเอียดเวอร์), ใช้เสียงสั่งการ (ควบคุมผู้อื่น), 

บริหารจิต (เช่นผนึกความกลัว ของตัวเองได้), ควบคุมร่างกาย (ถึงระดับ อวัยวะภายใน)

แต่ไพ่ใบเด็ดสุด ของพวกหล่อนน่าจะเป็น ความสามารถธรรมดา (ที่ไม่ธรรมดา) อย่างการ 'ให้กำเนิดบุตร'

เพราะทักษะคุมกายา ระดับถึงอวัยวะภายใน, พวกเบเนจึง 'กำหนดเพศ' ของบุตรได้ ตามปรารถนา

โดยปกติ สาวกเบเนฯ จะยอมทำตาม, ที่องค์กรต้นสังกัด ชี้นิ้วบอก

ว่าจงออกลูก มาเป็นเพศไหน และทำลูกกับใคร, อยู่เสมอ

คำสั่งพิลึกพวกนี้ มีเพื่อโครงการคัดเลือก พัฒนาสายพันธุ์มนุษย์

สำหรับสร้าง สิ่งที่เรียกว่า ควิซาตซ์ ฮาเดอราค (Kwisatz Haderach)

มนุษย์เพศชาย, ผู้มีทุกทักษะ ของเบเน (แต่เป็นเวอร์ชั่น ที่เหนือกว่า) เพราะเข้าถึง มิติชั้นสูง มีพลังหยั่งรู้ชะตา

พระผู้ช่วยให้รอด คอยการันตีว่า, มนุษยชาติ จะดำรงอยู่ต่อไป ในจักรวาลอันไม่แน่นอน

มองเผิน ๆ องค์กรนี้ จึงช่างน่าเลื่อมใส... แต่คุณอาจไม่คิดงั้น หากทราบว่า

ตามทรรศนะ ของพวกหล่อน, มนุษย์ผู้หยั่งรู้ ต้องอยู่ใต้การควบคุม ของเบเนเท่านั้น

แผนการใหญ่ เพื่อผลิตพระผู้ช่วย และกินหมาก รวบทั้งกระดาน, บนเกมแห่งอำนาจ เกือบสำเร็จ

ถ้าไม่เพราะ ฟ้าเล่นตลก, หรือจะเรียกว่า เพราะความหัวแข็ง ของสาวกรายหนึ่ง

เบเนกะจะ ผนวกรวม 3 บ้านใหญ่ (ฮาร์คอนเนน, อะเทรดีส, สิงโตทอง) ไปพร้อมสร้างควิซาตซ์ฯ 

ด้วยการสั่ง "เจสสิกา" สนมของเลโท ให้ผลิตบุตรี, เพื่อที่โตขึ้น ลูกสาวคนดังกล่าว จะตบแต่งกะฮาร์คอนเนน

แล้วลูกรุ่นถัดไป (ของฮาร์คอน & อะเทรดีส) ค่อยลิขิต เพศชายใส่, ดันให้เป็นควิซาตซ์

จากนั้นก็สั่ง ผู้หยั่งรู้ เข้าสู่ประตูวิวาห์, กับบุตรสาวของ บัลลังก์สิงโตซะ

เบื้องหลังสงคราม เพื่อล้างบางอะเทรดีส

เบเนไม่ยอมให้ ชาดดัมสี่ มีโอรส, เพราะจะรอควิซาตซ์ ที่พวกตนสร้าง เข้ามาครองราชวัง

แต่การที่ชาดดัม ไร้ทายาทสืบบัลลังก์ ตามสายเลือด, อันเหมาะสม

จะส่งผลร้าย ชนิดทำลาย สมดุลอำนาจ จักรวาลดูน

เนื่องจาก "เจสสิกา" ผู้รักเลโทจริงจัง, ให้กำเนิดบุตรชาย (ชื่อพอล) ตามที่ดยุคปรารถนา

เจสสิกาเชื่อว่า พอลมีสิทธิ์ เป็นควิซาตซ์ ผู้มาก่อนกำหนดการ, จึงถ่ายทอด วิถีเบเนให้

โดยหารู้ไม่ว่า ถึงทำไป และพิสูจน์ว่า เป็นงั้นชัวร์ขึ้นมา, ต้นสังกัดใช่ว่า จะหายโกรธง่าย ๆ

เท่านั้นไม่พอ ชาดดัม (กับผู้คน) ชักตระหนักว่า, ใกล้เกิดสุญญากาศ ทางอำนาจ ณ ราชบัลลังก์

วลาดิเมีย ฮาร์คอนเนน เลยเริ่มหมายตา, เก้าอี้ของกษัตริย์

และเลโท อะเทรดีส (ที่นโยบายการเมือง แนวน้ำดี, และมีเชื้อพระญาติห่าง ๆ) เริ่มได้รับ ความนิยมสูง

บ้านอะเทรดีส กลายเป็น คู่แข่งสำคัญ, ของทั้งฮาร์คอนเนน กะชาดดัม

ดังนั้นแผนสมคบคิด เพื่อกำจัดก้างชิ้นโต, จึงอุบัติ

บารอนวลาดิเมียร์ อยากประกาศ (อ้อม ๆ) ให้โลกรู้ว่า นี่แหละฝีมือข้า (แต่ไร้หลักฐานนะเฟ้ย)

ขณะที่ชาดดัม ไม่ต้องการให้สังคม รับรู้ว่าพระองค์, มีส่วนเกี่ยวข้อง

บารอนผู้อยาก (แอบ) ป่าวประกาศ เลือกเตรียมทำ, สงครามเต็มรูปแบบ

แม้ในยุคนั้น ของจักรวาลดูน, มันคือสุดยอดแห่ง ความสิ้นเปลือง นองเลือดโดยใช่เหตุ (เขาเน้นลอบสังหาร กันแล้วจ้ะ)

ฟากชาดดัม พระองค์ยอม ให้บารอนยืม ซาดูการ์บางส่วน, ไปสวมชุด ปลอมเป็นฮาร์คอนเนน เพื่อช่วยทำศึกอีกแรง

เนื่องจากกองทหาร ของบ้านอะเทรดีส, คุณภาพไม่ใช่เล่น ๆ

อ้อ มีเรื่องที่ขอเสริม ไว้ตรงนี้นิด, คือจักรวาลดูนนี่ 'ปืน' ไร้ประโยชน์นะ

เพราะสนามพลัง (ที่ใช้ทั้งลอยตัวนิด ๆ และป้องกันอาวุธยิงได้) แบบพกพา, คือเทคโนโลยีอันแพร่หลาย

ฉะนั้นฝีไม้ลายมือ ของนักรบ ผู้ใช้มีดดาบ, กลับมามีความสำคัญ กว่าโลกเรามากโข

การให้ยืมกองทัพ ของท่านชาดดัม, ถึงจัดว่า ไม่ใช่การกระทำไร้สาระ หรือเกินกว่าเหตุ

Dune ภาค 1

ฮาร์คอนเนน ถอนกิจการขุดสไปซ์ ออกไปจากอาร์ราคิส (ดูน)

ชาดดัมปล่อยราชโองการ ที่สั่งเลโทย้ายดาว, เข้ารับช่วงงานเหมืองแทน

เลโทรู้ตัวว่า ฮาร์คอนเนน คงรวมหัวกับจักรพรรดิ, วางกับดักทำลายเขา ณ ดาวทะเลทราย

แต่ด้วย ยังไม่ถึงขั้น อยากกลายเป็น ตระกูลเร่ร่อน, และเห็นว่า หากชวน "เฟรเมน" ขุมกำลังแห่งดูน มาเข้าพวกได้

อาจพลิกวิกฤติ เป็นโอกาสสำเร็จ, จึงตกลง ตามรับสั่ง

เจสสิกาเองก็มองว่า มีโอกาสรอดอยู่, หากทำให้ชนพื้นเมือง 

เชื่อว่าเธอกับบุตร (พอล) คือบุคคลตามคำทำนาย, เกี่ยวกับพระผู้ช่วย และมารดาของเขา

ซึ่งคณะ *มิชชันนาเรีย โพรเทคติวา, เคยสะสมแต้มบุญ เก็บไว้ให้ เมื่อนานมาแล้ว

(*ผู้แสวงบุญของเบเน เผยแพร่คำสอน, ตระเวนปลูกเมล็ดพันธุ์ แห่งศรัทธาไปทั่ว

เผื่อวันไหนสาวกเบเน เจอปัญหาที่ดาวต่างถิ่น จะได้มีโอกาส, รับความช่วยเหลือ)

ฮาร์คอนเนนวางกลยุทธ์ หลอกล่อให้ ทูเฟียร์ ฮาวัต (เมนแทตชรา ของบ้านอะเทรดีส) 

คิดว่าสนมของดยุค (เจสสิกา) คือคนทรยศ, และดำเนินการลอบสังหาร ที่ไม่ประสบความสำเร็จ (ใส่พอล)

เพื่อยอดมนุษย์ (เมนแทต) จะมัวเดาทางผิด หาไส้ศึกตัวจริงไม่เจอ, รวมทั้งไม่คิดว่ามี สงครามล้างบางรออยู่

ลงท้ายฮาร์คอนเนน ถึงดำเนินแผน โดยสะดวก, ฆ่าเลโททิ้งได้

บรรดาทหาร ผู้ภักดีต่ออะเทรดีส ล้มตาย, หนึ่งในนั้นอย่าง อาจารย์สอนดาบ (และนักดนตรี) ของพอล (เกอร์นีย์ ฮัลเลก) หายสาบสูญ

พอลกะเจสสิกา ต้องลุยฝ่าทะเลทราย, ในสภาพที่ต้องทนต่อ ความแห้งแล้งสาหัส

และคอยระวัง 'หนอนทราย' ขนาดยักษ์, สัตว์ท้องถิ่นไซส์มโหฬาร 

อันจ้องจะงาบทุกอย่าง ที่ทำผิวทรายเคลื่อน, จนมันรับรู้ แรงสั่นสะเทือนได้

ก่อนเจอะผู้รอดชีวิต แบบดันแคน ไอดาโฮ (นักรบผู้น่าจะ เก่งสุดของอะเทรดีส) 

แล้วถูกพาไปหา 'เลียต ไคนส์' นักนิเวศวิทยา, ผู้เชื่อว่าสามารถ เปลี่ยนดูนสู่ดาว ที่มีความเขียวชอุ่มไหว

แม้ไม่ใช่ง่าย ใช้เวลาหลายชั่วอายุคน, แต่ไคนส์ผู้ทำงาน ให้จักรวรรดิ

ขัดใจที่ พวกคนมากอำนาจ, สนใจแค่ การเก็บเกี่ยวสไปซ์ มาตลอด

เมื่อพอลชี้ว่า หากข้ารอดตรงนี้ ทวงความยุติธรรมคืนเสร็จ, เดี๋ยวหนุนเรื่อง เปลี่ยนสภาพดาว เต็มพิกัด

บวกกับโชว์ศักยภาพ ในฐานะผู้หยั่งรู้ ให้ประจักษ์, ก็ซื้อใจเลียต ไคนส์สำเร็จ

แผนพอลคือ เปิดโปงเบื้องหลัง การล้างบาง แก่มหาสมาชิกภาพ, เพื่อบัลลังก์จักรพรรดิ จะสั่นคลอน

(เพราะสิ่งที่พวกบ้านใหญ่ กลัวหนักสุด, คือโดนส่งซาดูการ์ ไปกวาดล้างทีละตระกูล แบบที่อะเทรดิสเจอเข้า)

ขณะที่บารอน แต่งตั้งแร็บบาน (หลาน) มารับงาน ยึดธุรกิจเหมืองคืน

แบบไม่ลืมสั่งว่า กดขี่คนงาน หนัก ๆ ด้วย, จะได้รีบถอนทุนคืน 

(เนื่องจากจ่ายค่า ส่งยานอวกาศมาทำสงคราม ให้สเปซซิ่งกิลด์ มากอักโข)

พอลกะแม่ ยังคงถูกตามล่า, ดันแคนกะไคนส์ จึงต้องพลีชีพ เพื่อให้ทั้งคู่หนีไหว

พอลกะแม่ ไปเจอแก๊งเฟรเมน และได้รับความช่วยเหลือ

อย่างไรก็ตาม มีผู้ชายชื่อเจมิส, กังขาว่าคนนอกพวกนี้ คือบุคคลตามความเชื่อ จริงหรือ

เลยขอท้าประลอง ฆ่ากันถึงตาย เพื่อพิสูจน์, ก่อนถูกพอล ดับชีพซะเอง

Dune ภาค 2

พอลต้องปรับตัว เข้าสู่วิถีเฟรเมน, และเบนเข็มสู่เส้นทาง ที่อาจชักนำให้เกิดอนาคต

ซึ่งกองทัพเฟรเมน ใต้ธงของอะเทรดีส, ออกจู่โจมทั่วกาแล็กซี่