จากมหาคีตาถึงมหามณี >>ทำความรู้จักต้นกำเนิดของ มัชฌิมโลก

ไม่ว่าใครที่เคยอ่าน หรือรับชมงานดัดแปลงของ The Lord of the Rings และ The Hobbit คงทราบว่า โลกแฟนตาซีที่เจ.อาร์.อาร์.โทลคีนรังสรรค์ นั้นซับซ้...

ไม่ว่าใครที่เคยอ่าน หรือรับชมงานดัดแปลงของ The Lord of the Rings และ The Hobbit

คงทราบว่า โลกแฟนตาซีที่เจ.อาร์.อาร์.โทลคีนรังสรรค์ นั้นซับซ้อนปานไหน

เพราะจะประเด็นใหญ่แบบ สงครามสะเทือนโลกา ระหว่างออร์คกับมนุษย์

หรือประเด็นจิ๊บจ๊อยแบบ ธรรมเนียมการดื่มชาของฮอบบิท

ก็ล้วนแล้วแต่มีรายละเอียดเชิงลึก ให้ขุดคุ้ยขึ้นมาสาธยาย

การที่เรื่องราวมีมิติ มันดึงดูดให้เรา จมดิ่งสู่โลกแห่งจินตนาการ

แต่ก็ชวนสับสน จนเอามือก่ายหน้าผาก หรือกุมขมับในหลายๆ ที

เพราะงั้นจึงอยากนำเสนอ 'บทแปล' แบบ สำนวน (ไม่) แอบตามใจคนทำนี้ (และอีกหลายๆ ชิ้นที่จะตามมา)

จากเว็บไซต์ต่างประเทศ (looper) ซึ่งผมเห็นว่า เขาสรุปความได้ดี

ต้นกำเนิดของ มัชฌิมโลก (Middle-earth)

เรื่องราวในมหากาพย์ของโทลคีน เริ่มตั้งแต่ยัง "ไม่มีโลก" เสียด้วยซ้ำ

เหตุการณ์แรกสุดเกิดแถวสุญภูมิ (ประมาณว่าอวกาศ, มิติเหนือกาลเวลา) 

เมื่อองค์อิลูวาทาร์ (Ilúvatar) พระเจ้าสูงสุดเพียงหนึ่งเดียว เหนี่ยวนำให้เหล่าเทพไอนัวร์ (Ainur) ใต้สังกัด

ตั้งวงร้องบรรเลง "มหาคีตา" บทเพลงประสานเสียงศักดิ์สิทธิ์, โดยไม่บอกเหตุผล

เดิมทีบรรดาไอนัวร์ ผู้เป็นเผ่าพันธุ์แห่งจิตวิญญาณ อันแตกหน่อมาจากอิลูวาทาร์

จะร้องเพลงตามลำพัง, ครอบครองพลังอำนาจ หรือความรู้เกี่ยวกับจักรวาล 

เพียงไม่กี่ด้าน ตามความถนัดโดยกำเนิด ของแต่ละองค์

เมื่ออิลูวาทาร์อยากปั้น ดินแดนสำหรับให้ 'บุตรของพระองค์' อาศัย 

เขาจึงใช้เทพหลายตน เพื่อสร้างความกลมกล่อม และหลากหลาย

ทว่าในหมู่ไอนัวร์มีผู้หัวขบถ รสนิยมทางดนตรีแตกต่าง จากบรรดาเทพรอบข้างอยู่

นั่นคือ "เมลคอร์" ผู้จงใจเล่นโน้ตผิดคีย์ และพยายามดึงทิศทางเสียงของทั้งวง, ให้โยกเข้าหาสไตล์ของตน

เขาก่อความโกลาหลสำเร็จในเบื้องต้น, แต่สุดท้ายอิลูวาทาร์ทรง 

ใช้บทเพลงอันกึกก้อง และไพเราะยิ่งกว่า, กำราบเมลคอร์ลง

พอมหกรรมทางดนตรีจบ, อิลูวาทาร์จึงเปิดเผยพระประสงค์ 

โดยการโชว์ให้พวกเทพไอนัวร์ เห็นผลผลิตจาก 'มหาคีตา'

ที่เป็นตัวกำหนดประวัติศาสตร์ และรูปร่างของจักรวาลมิดเดิ้ลเอิร์ธ

อย่างไรก็ตาม 'อาร์ดา' โลกซึ่งทวยเทพเสกขึ้นนี่, มีลักษณะเป็นแผ่นกลมนะจ๊ะ

เทพ 13 พระองค์ เสด็จลงสู่อาร์ดา ณ จุดเริ่มของกาลเวลา

แล้วกลายเป็น "วาลาร์" อันสูงส่ง ที่ภายภาคหน้าชาวมัชฌิมโลก

จะนับถือดั่งตัวแทน แห่งจิตวิญญาณด้านต่างๆ ของธรรมชาติ

นอกจากวาลาร์, พวกเทพบริวารระดับล่างกว่า (แต่ยังจัดว่าทรงอิทธิฤทธิ์) อย่าง "ไมอาร์" เองก็มา แบบไม่ทราบจำนวน

แล้วเกือบทุกองค์ก็ช่วยกัน ปรับโฉมอาร์ดา, เสกสรรค์สารพัดภูมิประเทศ

เช่น ปั้นภูเขา, เติมน้ำทำทะเลสาบ, ประดิษฐ์ดอกไม้ ฯลฯ

ยกเว้นเมลคอร์ ที่ออกแนวเทวดานักเลง, คอยป่วนงานชาวบ้าน ไม่ก็ทำกร่างอยู่เรื่อย

สงครามระหว่างเทพเจ้า และวันคืนแห่งมหาชวาลา (โคตรตะเกียง)

พฤติกรรมของเทวดานักเลง ชักนำให้มหาสงคราม ครั้งแรกของพิภพอุบัติ

ไมอาร์มากมาย เลือกคนที่รักพรรคที่ใช่ (ผู้ฝักใฝ่เมลคอร์ ก็ไม่น้อยนะเออ) แล้วกระโจนเข้าร่วมศึก

การปะทะระหว่าง 2 ฝั่ง คือทัพเมลคอร์, กะทัพของเหล่าเทพอื่น ๆ ดุเดือด

ทว่ายุติเมื่อเทพทุลคัสผู้เก่งกล้า ซึ่งเคยรั้งตำแหน่ง ไอนัวร์แถวสุญภูมิ

ตัดสินใจเสด็จลงมา ตบเกรียนเมลคอร์, และกลายเป็นวาลาร์องค์ที่ 14

ไมอาร์ ปะทะไมอาร์

พอเมลคอร์เผ่นแน่บ สันติสุขก็มาเยือน

เหล่าวาลาร์ตั้งถิ่นฐาน ณ ใจกลางอาร์ดา (มิดเดิลเอิร์ธ) และสร้างโลกต่อ

เทพอาวเล (Aulë) ประดิษฐ์เสาขนาดมหึมาสองต้น ตั้งไว้บนภาคเหนือและภาคใต้ของทวีป

เสาอันสูงยิ่งกว่าภูเขานี่ คือชวาลาที่ใช้ส่องสว่าง สร้างแสงแก่โลกในยุคไร้ดวงอาทิตย์และดวงจันทร์

หลังปวงเทพสุจริต ตรากตรำดำเนินการพัฒนาโลกต่อเนื่อง นานจนนับปีไม่ถูก

เมลคอร์เจ้าเก่าก็ผุดกลับมาอีก, งวดนี้พี่แกไม่ใช้สงคราม 

แต่ใช้มาตรการ ลอบเร้นเข้าแดนอริ แล้วทำลายมหาชวาลาทั้ง 2 ต้น

ผลจากการทำลายนี้สั่นสะเทือนผิวโลก, ฉีกมันออกเป็นหลายส่วน

ความเสียหายเยอะ จนปวงเทพไม่ว่างไปเล่นไล่จับกะเมลคอร์ และต้องเยียวยากันมือเป็นระวิง

แถมเทพีชื่อ 'ยาวานนา' ถึงกับหยุดราชกิจชั่วคราว และพาเหล่าผู้ติดตาม 

ลี้จากมิดเดิลเอิร์ธ ไปประจำแถวอามัน (Aman) แผ่นดินอันไกลโพ้น โซนตะวันตกของโลก

ดินแดนศักดิ์สิทธิ์ และวันคืนแห่งทวิพฤกษา (โคตรต้นไม้ 2 ต้น)

อามัน (ดินแดนศักดิ์สิทธิ์) กลายเป็นแผ่นดินถิ่นที่ตั้ง ของอาณาจักรชื่อวาลินอร์ (Valinor)

ซึ่งปวงวาลาร์จะพำนักอยู่ถาวร ตลอดช่วงเวลาที่เหลือของประวัติศาสตร์

ฉากขึ้นเรือสู่ตะวันตกของโฟรโด ในตอนจบของ The Return of the King ก็คือการมุ่งหน้าสู่สถานที่แห่งนี้

แม้ว่าการเยือนวาลินอร์ ในช่วงชีวิตของโฟรโด

ออกจะยากกว่ามากโข, ถ้ามองจากรูปร่างโลกที่เปลี่ยนไป เพราะเหตุการณ์ใหญ่ในยุค 2 ของมิดเดิลเอิร์ธ

เมื่อวาลาร์พาบรรดาสาวก ตามติดมาถึงอามัน

พวกเค้า 'สร้างเทือกเขา' ขึ้นเป็นปราการธรรมชาติ ป้องกันเมลคอร์

ยาวานนามีบทอีกรอบ โดยการผลิตแหล่งกำเนิดแสงชนิดใหม่ บนวาลินอร์

นั่นคือมหาพฤกษาอันเรืองรอง 2 ต้น ที่ผลัดกันส่องประกาย และสว่างพร้อมกันในบางช่วงเวลา

ความสงบสุขยาวนาน ยากจะวัดระยะ มาเยือนซ้ำ

ทวยเทพหันเหความสนใจ จากทวีปใหญ่ของมิดเดิลเอิร์ธ เปลี่ยนมาทุ่มเทให้แดนอามัน

เมลคอร์อยู่ในช่วงกบดาน และวางแผนวายป่วงรอบใหม่

แล้ววาลาร์ก็นึกขึ้นได้ว่า ต้องเตรียมโลกให้พร้อมรับ การมาของบุตรแห่งอิลูวาทาร์ชุดแรก

วาร์ดา (วาลาร์องค์นึง) จึงไล่แขวน "ดาว" บนท้องฟ้า เพื่อใช้ต่างประทีปนำทางของพวกเอล์ฟ

การกำเนิดของเอล์ฟ และคนแคระ

ย้อนกลับไปก่อน จุดเริ่มของกาลเวลา, อิลูวาทาร์ ทรงอธิบายแก่พวกไอนัวร์ว่า

เหล่าบุตรของพระเจ้า จะปรากฏตัวแน่นอน (แม้ไม่ยอมบอกช่วงเวลา)

เหล่าบุตร หมายถึงสิ่งมีชีวิต 2 เผ่าพันธุ์ = เอล์ฟ กะมนุษย์

ทั้งเผ่าชีวิตนิรันดร์ และเผ่าผู้ได้รับพรพิเศษ (การตายได้คือพร แห่งการหลุดพ้น) จะมีบทบาทสำคัญต่อมัชฌิมโลก

อย่างไรก็ตาม, ระหว่างรอแล้วรอเล่า เฝ้าแต่รอ

เทพอาวเลดันใจร้อน แล้วลงมือประดิษฐ์ บุตรของพระองค์เองขึ้น

เมื่อทราบเรื่อง อิลูวาทาร์ซึ่งรู้เห็นทุกสิ่ง, ไม่ถูกใจสิ่งนี้

ทว่าทรงพระทัยกว้างพอ จะยอมรับพวก "คนแคระ" ในฐานะบุตรบุญธรรม

และสั่งให้คนแคระชุดแรกทั้งหมด หลับจำศีลรอไป จนกว่าบุตรพระเจ้าของแท้ตื่น

ณ จุดหนึ่ง, เอล์ฟชุดแรกลืมตาตื่น (ปรากฏตัว) 

เมลคอร์ไม่รีรอที่จะ ทำเรื่องชั่วช้า, ด้วยการลักพาตัวเอล์ฟจำนวนมาก ไปกักขังและทรมาน 

จนกระทั่งพวกนั้นแปรเปลี่ยนเป็น เผ่าพันธุ์ชั่วร้ายป่าเถื่อนแบบ "ออร์ค" ชุดแรก

ด้านวาลาร์ที่แจ้งถึงการตื่นของบุตรพระเจ้า ก็เห็นสมควรที่จะกลับมาจริงจัง เรื่องการปราบเมลคอร์

มหาสงครามสะเทือนโลก (ตามนั้นจริง ๆ ไม่ได้โม้) จึงอุบัติ

ลงเอยที่เมลคอร์พ่ายแพ้ โดยจับขังเป็นนักโทษ

ปวงวาลาร์เชื้อเชิญให้พวกเอล์ฟ ย้ายไปอยู่ด้วย ณ ดินแดนศักดิ์สิทธิ์

เอล์ฟที่คล้อยตามเทพเพียบ, แต่พวกที่ไม่ได้ตามไป 

และปักหลักตั้งอาณาจักรของตัวเอง บนทวีปหลักมิดเดิลเอิร์ธ เลยยาวๆ ก็เยอะ

 

มหามณีซิลมาริล (The Silmarils) และการมัวหมองของวาลินอร์

ภายใต้วันคืนอันสว่างไสวของทวิพฤกษา, เอล์ฟนักประดิษฐ์อัจฉริยะนาม "เฟอานอร์"

ผลิตมหามณี 3 ชิ้นที่บรรจุ แสงของโคตรต้นไม้ทั้งสองไว้ (ด้วยเคล็ดลับใด บ่มีไผทราบ) ได้สำเร็จ

ช่วงเวลาดังกล่าว เมลคอร์พ้นโทษจองจำแสนยาว 

และแสร้งทำตัวเจี๋ยมเจี้ยมในฐานะ ผู้สำนึกผิด (แต่ยังติดทัณฑ์บน) อยู่

ซิลมาริล 3 ดวง ทอประกายเลอค่า ล่อตาล่อใจให้ผู้คนหลงใหล

เมลคอร์ผู้เป็นหนึ่งในนั้น จึงไม่รั้งรอที่จะใช้ทักษะ สาลิกาลิ้นทอง

เป่าหูเหล่าเอล์ฟให้หวาดระแวง, สร้างความขัดแย้งภายในขึ้น บนวาลินอร์

มิหนำซ้ำพ่อคุณยังเกณฑ์ 'อุงโกลิอันท์' อสูรรูปร่างแมงมุม ที่เกิดจากความมืด

มาดูดชีวิต ออกจากทวิพฤกษาจนแห้งเหี่ยว, ก่อนขโมยซิลมาริล แล้วชิ่งสู่แผ่นดินมิดเดิลเอิร์ธ

ทวิพฤกษา

เฟอานอร์จึงของขึ้นสุดๆ และทำตัวเป็นขบถ ต่อพวกวาลาร์

ด้วยการโน้มน้าวให้ราษฎรเอล์ฟของเขา (ที่รู้จักกันในชื่อโนลดอร์) จำนวนมาก

ละทิ้งวาลินอร์ เพื่อตามไปแก้แค้นเมลคอร์ [ซึ่งเอล์ฟจะเรียกกันในอีกชื่อว่า "มอร์ก็อธ" ดังนั้นจากนี้ขอเรียกตาม]

ความหัวร้อนของเฟอานอร์ จะก่อความเสียหายใหญ่หลวง

เนื่องจากเฟอานอร์กับคนของเขา ทำถึงขั้นฆ่าเอล์ฟเผ่าอื่น, เมื่อไม่ยอมอำนวยความสะดวกให้ภารกิจ ล่ามอร์ก็อธ

ขโมยเรือของพวกนั้น, แถมกล่าวสัตย์สาบานสาปแช่ง 

ว่าจะเป็นศัตรูกับทุกผู้ทุกสิ่ง ที่บังอาจเก็บรักษาหรือจิ๊กซิลมาริล ไปจากเฟอานอร์และทายาทด้วย

เฟอานอร์นำผู้คนของเขา กลับสู่ทวีปมิดเดิลเอิร์ธ อย่างเร่งรีบ

และกำชัยเหนือกองทัพอสูร ที่มอร์ก็อธเร่งรวบรวมมาใช้ต้าน ขัดตาทัพ

อย่างไรก็ตาม เฟอานอร์ดันเสียชีวิตตั้งแต่เนิ่นๆ ในการทำศึก กับเทพอสูร

ผู้คนของเขาพยายามสานต่อปณิธาน แต่ไม่สามารถพิชิตศัตรูได้โดยสมบูรณ์

สุดท้ายความขัดแย้งกับ เทพอสูรมอร์ก็อธ ก็ยืดเยื้อหลายศตวรรษ